I took a posca over one of my #multiresidence photographs
Μαρκαδόρος posca πάνω από μια από τις φωτογραφίες που έβγαλα για την #πολυκατοικία
I took a posca over one of my #multiresidence photographs
Μαρκαδόρος posca πάνω από μια από τις φωτογραφίες που έβγαλα για την #πολυκατοικία
With this, our journey is over. I still have a few undated images that I'd like to show you, purely for their photographic value so keep an eye on the hashtag for a few more days. It's been really fun, thanks for listening, fav'ing and boosting and have a nice night.
Και μ'αυτά το ταξίδι μας τελείωσε. Έχω μερικές ακόμα εικόνες να σας δείξω πιο πολύ για τη φωτογραφική τους αξία. Ευχαριστώ θερμά που με διαβάσατε, τα φαβ και τα μπουστ :-)
And finally, the first one that I saw being completely constructed after the height of the financial crisis. It's mighty small, but it's something.
Και τέλος, η πρώτη πολυκατοικία που βλέπω να χτίζεται εξ'ολοκλήρου μετά την κορύφωση της κρίσης. Πολύ πολύ μικρή αλλά κάτι είναι κι αυτό.
This one is one that resumed and finished very recently. A true 2010's #multiresidence, one of a very few.
Αυτή είναι μία από τις επανεκκινηθείσες πολυκατοικίες. Σπάνιο δείγμα πολυκατοικίας των 10's
The halt was so screeching that construction of many buildings stopped halfway. You can still see unfinished buildings for sale though some have finally resumed construction.
Η κρίση ήρθε τόσο απότομα που πολλές πολυκατοικίες έμειναν ημιτελείς. Βλέπει κανείς ακόμα τα κουφάρια τους με φθαρμένες επιγραφές "ΠΩΛΕΙΤΑΙ". Σιγά σιγά σε κάποιες, επιτέλους επανεκκινείται η δραστηριότητα.
The crisis decimated the construction business in Greece and brought it down to around a 7th of its former size. The multiresidence construction almost came to a halt.
Data statistics.gr
Η οικοδομική δραστηριότητα αποδεκατίστηκε και μειώθηκε στο 1/7ο. Πολυκατοικίες δεν χτίζονταν πια για το μεγαλύτερο μέρος των 2010's
Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ
This trend continued throughout the first decade of the millenium. Before we could see any major changes that the 10's would bring, the recession hit.
Η ίδια μόδα συνέχισε σε όλη την πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετίας. Πρίν προλάβουμε να δούμε πως θα έμοιαζαν οι πολυκατοικίες των 10's ήρθε η κρίση.
Photo: A 2010 #multiresidence
The typology didn't change much in the 2000's. The median apartment size has gone significantly down but the number of bedrooms have increased over the size of common areas.
Η τυπολογία δεν άλλαξε ιδιαίτερα στα 2000. Το μέσο διαμέρισμα είναι πλέον μικρότερο αλλά τα υπνοδωμάτια αυξάνονται εις βάρος των κοινών χώρων.
The previous building did not have a date but the phone number on it gives away that it was finished after 2002. That was the year phone numbers started beginning with a 2 instead of a 0. :-)
Η προηγούμενη πολυκατοικία δεν έχει ημερομηνία κατασκευής αλλά το τηλέφωνο προδίδει την ηλικία της. Τα τηλέφωνα άρχισαν να ξεκινούν με 2 το 2002 :-)
It's time we finish this journey with a few 21st century multiresidences. The heavy concrete style persisted but the color scheme grew softer and pale pinks and ochres accompanied whites on the facades.
Φθάνουμε σιγά σιγά στο τέλος του ταξιδιού μας με πολυκατοικίες του 21ου αιώνα. Το βαρύ σκυρόδεμα παραμένει στην αρχιτεκτονική αλλά η χρωματική παλέτα μαλακώνει και χλωμά ροζ και ώχρες συνοδεύουν τώρα το λευκό.
That is all folks for today. We're getting close to the end. Two more decades to cover till we reach today.
Have a great night! #tzaf
Αυτά είχα να σας δείξω για σήμερα, πλησιάζουμε προς το τέλος. Έχουν μείνει δυο δεκαετίες μέχρι και το σήμερα.
Καληνύχτα.
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #νεκράΕμπορικά #multiresidence #timeTravel
#deadMalls
However #deadMalls are not a uniquely Greek problem. Online shopping has eaten away from retail revenue and malls are dying in the US with an unprecedented rate. This along with the recession killed the few that did it right too.
Παρ' όλα αυτά τα #νεκράΕμπορικά δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό ζήτημα. Ακόμα και στις ΗΠΑ τα εμπορικά πεθαίνουν με ρυθμό χωρίς προηγούμενο. Η κρίση και το ηλεκτρονικό εμπόριο χτύπησε και τα ελάχιστα πετυχημένα εμπορικά.
All these features show the extreme optimism of the 90s. There will always be someone to tend the plants, clean the fountains, maintain the escalators. Ironically these are the same features that today scream abandoned
Όλα αυτά τα στοιχεία δείχνουν την εξαιρετική αισιοδοξία του 90. Τώρα στη νέα εποχή κάποιος πάντα θα φροντίζει τη φύτευση, το συντριβανάκι, τις κυλιόμενες: όλα αυτά που σήμερα φωνάζουν εγκατάλειψη
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #multiresidence #timeTravel #deadMalls #νεκράΕμπορικά
One can't not notice that they are very much alike. A product of their time, in so many ways. The panoramic elevators, the (now dead) escalators, the internal atrium, the blue-tiled fountains with colored lights...
Δεν μπορείς πάντως να μην παρατηρήσεις τις ομοιότητες. Προϊόν της εποχής τους αδιαμφισβήτητα. Οι πανοραμικοί ανελκυστήρες, τα συντριβανάκια με τα μπλε πλακάκια, οι κυλιόμενες, το αίθριο εσωτερικά...
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #multiresidence #timeTravel #deadMalls #νεκράΕμπορικά
Still these mini-malls did have their heyday, when their little fountains were lit in color, their glass elevators went joyfully up and down and the escalators still worked.
Παρ'όλα αυτά τα εμπορικά της Αθήνας είχαν και τις καλές τους μέρες που οι γυάλινοι ανελκυστήρες τους ανεβοκατέβαιναν καθρεφτίζοντας στο πανταχού παρόν γυαλί και οι κυλιόμενες περνούσαν ήσυχα πάνω από τα χρωματιστά συντριβανάκια.
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #multiresidence #timeTravel #deadMalls #νεκράΕμπορικά
Back then I thought that the good weather and established open-air markets posed too much of a competition for malls to get a foothold. Until 2005 when "The Mall of Athens" opened its doors and quickly propelled to 10m customers per year.
Νόμιζα πως οι ανοικτές αγορές και ο καλός καιρός ήταν πολύ μεγάλος ανταγωνισμός για τα κλειστά εμπορικά και γι'αυτό αποτύγχαναν. Όταν όμως άνοιξε το TheMall άλλαξα γνώμη
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #multiresidence #timeTravel #deadMalls #νεκράΕμπορικά
One can see anchors accessible from the outside of the mall, no grand opening, missing anchors and even missing management. I suspect some just sold the stores leaving the management to the council of owners
Βλέπουμε σουπερμάρκετ που είναι προσβάσιμα απ'έξω, έλλειψη μεγάλων καταστημάτων, έλλειψη διαχείρισης, εκκίνηση χωρίς εγκαίνια. Υποψιάζομαι πως μερικά κέντρα απλά πουλήθηκαν κομματιαστά αφήνοντας τη διαχείριση στο συμβούλιο ιδιοκτητών
Greek constructors made all kinds of mistakes by thinking that a mall (the preferred term of the era being shopping centre) is just a retail #multiresidence
Οι Έλληνες κατασκευαστές πίστεψαν πως το εμπορικό κέντρο ήταν απλά μια #πολυκατοικία με καταστήματα. Μεγάλο Λάθος.
#ΤαξίδιΣτοΧρόνο #timeTravel #deadMalls #νεκράΕμπορικά
: COSMOS center
Finally it's imperative that a mall opens with quite some fanfare and most, if not all, stores occupied. There's nothing harder than to bring customers into a half-empty mall.
Τέλος είναι σημαντικό ένα εμπορικό κέντρο να είναι πλήρες από την αρχή και τα εγκαίνια να είναι εντυπωσιακά. Είναι πολύ δύσκολο να φέρεις τον κόσμο σε ένα μισοάδειο mall.
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #multiresidence #timeTravel #deadMalls #νεκράΕμπορικά
The other super-important thing in a mall design is the retail mix. Picking the right anchor and stores for the intended audience is hard work and might make or break a mall. If you go and fill up a mall with premium brands in the most deprived area nobody will attend.
Επίσης σημαντικό είναι το μίγμα καταστημάτων. Η επιλογή π.χ. ακριβών ονομάτων σε εμπορικό υποβαθμισμένης περιοχής είναι συνταγή αποτυχίας.
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #multiresidence #timeTravel #deadMalls #νεκράΕμπορικά
Another detail is that escalators should be arranged in a way that you have to pass in front of stores to ascend to the next level so rarely two ascending escalators are above each other.
Μια ακόμα λεπτομέρεια είναι πως οι κυλιόμενες συνήθως είναι διατεταγμένες έτσι ώστε να πρέπει να κάνεις έναν κύκλο μπροστά από τις βιτρίνες για να ανέβεις στον πιο πάνω όροφο.
: psychiko center
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #multiresidence #timeTravel #deadMalls #νεκράΕμπορικά
There's a lot about the design of a mall that matters: people should see people moving around from the outside but stores must be only accessible from the inside, in order to "capture" the customer into the mall
Όλες οι λεπτομέρειες έχουν σημασία: οι περαστικοί πρέπει να βλέπουν την κίνηση των πελατών μέσα στο mall αλλά τα καταστήματα πρέπει να είναι προσβάσιμα μόνο από μέσα για να φέρουν τον κόσμο στο κέντρο
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #multiresidence #timeTravel #deadMalls #νεκράΕμπορικά
Malls also always have one or multiple "anchors". Large retailers that draw customers by themselves such as supermarkets or department stores. Anchors are always placed so that the customers must pass through other stores to reach them
Τα mall έχουν πάντοτε ένα σουπερμάρκετ ή πολυκατάστημα τοποθετημένο έτσι που να χρειάζεται να περάσεις από πολλές βιτρίνες για να πας εκεί. Αυτό φέρνει κίνηση στο εμπορικό.
: Ermis center
Malls usually have a certain kind of architecture that aims to (a) maximise sales and (b) maximise occuppancy. Mall owners are usually an entity that attempts to bring customers to the mall by advertising and management
Τα εμπορικά κέντρα έχουν ειδική αρχιτεκτονική η οποία σκοπεύει (α) στην αύξηση των πωλήσεων και (β) στην αύξηση της πληρότητας. Οι ιδιοκτήτες των mall προσπαθούν να ενισχύσουν το κέντρο με διαφήμιση και διαχείριση.
: City Plaza
Malls have been a staple of the American way of life for the greater part of the 20th century. The name however didn't appear until 1957. In Greece, they weren't a thing until the 90's and the name Mall appeared in mid 00s
Τα μεγάλα εμπορικά κέντρα ήταν μια Αμερικανική πραγματικότητα για το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα. Ο όρος mall εμφανίστηκε όμως το 1957. Στην Ελλάδα τα εμπορικά πήραν μπρος στα 90s και η λέξη mall πρωτοήρθε το 2005
It's been a while! I promised you a tour around the #deadMalls of Athens. There are quite a few. I visited four or five of them in various states of decay and their pictures will accompany the commentary.
Πάει λίγος καιρός ε; Σας υποσχέθηκα μια βόλτα στα #νεκράΕμπορικά της Αθήνας. Υπάρχουν μπόλικα. Επισκέφθηκα 4-5 από αυτά σε διάφορες καταστάσεις αποσύνθεσης. Οι φωτογραφίες τους θα συνοδεύσουν το σχολιασμό.
Atrium Center
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #multiresidence #timeTravel #deadMalls
The owner of this old house is requesting a "provision-in-lieu". Alas, the recession decimated construction bringing it to 10% of its previous size.
Άλλες εποχές αυτή η πινακίδα δεν θα επιβίωνε για πολύ. Έλα που η οικοδομή στη διάρκεια της κρίσης υποχώρησε στο 10% του προηγούμενου μεγέθους της.
Another artifact one can often see on the roofs are the ends reinforcement bars of the last floor, bare, waiting for the eventual construction of another floor, either due to the lack of money or the belief that in the future more floors would be allowed.
Μια παρόμοια κατάσταση περιγράφουν και οι γνωστές "αναμονές". Είτε την έλλειψη χρημάτων είτε την ελπίδα αύξησης του συντελεστή. Συνήθως εντελώς μάταιες καθώς είναι πολύ κοντές για να είναι χρήσιμές...
Here's a half-finished #multiresidence. This happened when the owner of the plot built the multiresidence but didn't have enough money to finish all apartments. Presumably the sale of some would provide enough funds to finish it but sometimes…
Μια μισοτέλειωτη #πολυκατοικία. Αυτό συνέβαινε όταν ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου προσπαθούσε να χτίσει μόνος μια πολυκατοικία αλλά δεν είχε χρήματα για να την ολοκληρώσει. Θεωρητικά η πώληση των πρώτων διαμερισμάτων θα επέτρεπε την αποπεράτωση αλλά…
During the 90's some of the constructors attempted to diversify by copying the concept of the #multiresidence to shopping spaces. The success story didn't copy over however leading to #deadMalls
I will take you a tour in some of those next time
Τη δεκαετία του '90 οι κατασκευαστές σε μια προσπάθεια καινοτομίας προσπάθησαν να αντιγράψουν την επιτχυχία της #πολυκατοικίας στα εμπορικά κέντρα. Απέτυχαν παταγωδώς. Aπό την επόμενη φορά βόλτα στα #νεκράΕμπορικά
The design is heavier on the eyes, The concrete of the facade is usually just painted without a plaster layer as used earlier.
This technique along with the easily stained large white surfaces didn't age well.
Βαρύτερα σχέδια επικράτησαν και το μπετόν της πρόσοψης βαφόταν απευθείας χωρίς σοβάτισμα.
Αυτή η τεχνική μαζί με τις μεγάλες λευκές επιφάνειες που λεκιάζουν έκανε τις πολυκατοικίες του 90 να παλιώσουν γρήγορα.
Είναι σαν κάποιος να βρήκε έναν τεράστιο διακόπτη: "Από δω και πέρα όλες οι πολυκατοικίες θα είναι άσπρες με μαύρα καγκελάκια"
ΚΛΑΝΚ!
It's like somebody flicked a switch sometime during December 1989 :-)
"From now on and for about a decade all the apartment buildings will be white with black railings."
FLICK
Τα 90's είναι ασπρόμαυρα!
The nineties are black and white!
A correction to an old toot: the '73 regulation didn't really disallow bay windows. It introduced the concept of a total allowed area and made them count towards it so there was no motive to build them anymore.
Διόρθωση στο πιο κάτω τουτ. Ο κανονισμός του '73 δεν απαγόρεψε τα έρκερ. Εισήγαγε όμως την έννοια του συντελεστή δόμησης και όριζε πως τα έρκερ μετρούν στο συντελεστή. Συνεπώς δεν υπήρχε πλέον κίνητρο να κατασκευάζονται.
We spent another night and we still didn't touch the nineties. I have a lot of material for the 90's so let's wait for next time. For the time being, here are some more, presumably 80's multiresidences. Look at those colors.
Ξοδέψαμε άλλη μία νύχτα και ακόμα να μπούμε στο 90. Έχω όμως πολύ υλικό για τη δεκαετία της καινουργίλας οπότε θα το αφήσω για την επόμενη φορά. Για την ώρα μερικές ακόμα 80's (κατά πάσα πιθανότητα) πολυκατοικίες. Δείτε τα χρώματα.
Soon everybody did it and the price of the plot started reflecting the well-known secret. It had become impossible to be legal. Fast forward to the depression and the state promises to not fine for the violation for 40 years (I think) in exchange for a hefty fee.
Σύντομα όλοι έκλειναν τους ΗΥΧ και έτσι οι τιμές των οικοπέδων έφτασαν σε σημείο που δεν γινόταν να μην τους κλείσεις. Fast forward στην κρίση και ο τρόπος της κυβέρνησης να μαζέψει χρήμα, η "τακτοποίηση"
The definition of the semi-open space itself however lends to easy exploitation. It is open only from one side, and as such people started closing it off to gain one room. Since it doesn't stick out of the #multiresidence like a balcony it's very difficult to see the violation from outside.
Ο ίδιος ο ορισμός του ημιυπαίθριου τον κάνει εύκολο να τον κλείσεις. Ο ΗΥΧ δεν εξέχει σαν μπαλκόνι και έτσι η αυθαιρεσία δεν φαίνεται απ'έξω.
Thus the "semi-open" space was made "free", i.e. it was possible to build semi-open spaces in excess of the total allowed surface up to a point. Otherwise nobody would build one.
Έτσι, ο κανονισμός επιτρέπει τους ημιυπαίθριους επιπλέον του μέγιστου επιτρεπόμενου (ή "δεν μετρούν στο συντελεστή" όπως λέμε οι μηχανικοί) αλλιώς δεν θα τους έφτιαχνε κανένας.
Εδώ να παρατηρήσω κάτι που λογικά θα έχετε υποθέσει μέχρι τώρα. Το σχήμα της #πολυκατοικίας σχεδόν πάντοτε οριζόταν από τη μέγιστη δυνατή ωφέλιμη επιφάνεια για δεδομένο οικόπεδο. Η Αθήνα είχε πάντοτε τόσο μεγάλη ζήτηση σε διαμερίσματα που η τιμή του οικοπέδου ανέβαινε τόσο που αν ο κατασκευαστής δεν εκμεταλλευόταν και το τελευταίο τετραγωνικό εκατοστό δεν έβγαινε οικονομικά. Θα δείτε ένα σωρό περίεργες τακτικές όπως τεθλασμένα υποστυλώματα ίσα ίσα για να κερδηθούν τα 20 εκατοστά της μεσοτοιχίας
The term appeared in the GBR for the first time in 1985. The idea was to allow more open spaces in order to make #multiresidence architecture more interesting and the open spaces wider than the small balconies of the past.
In the photo the contrast of the semi-open space to the erker.
Ο όρος εμφανίζεται για πρώτη φορά στον ΓΟΚ του 85. Η ιδέα ήταν να φοθεί μια αρχιτεκτονική ελευθερία στην #πολυκατοικία και να μεγαλώσουν οι ανοιχτοί χώροι.
Στη φωτό αντίθεση του ημιυπαίθριου με το έρκερ.
Before going full on 90's let's talk about the notorious "semi-open" spaces. These are spaces inside the main building volume (i.e covered) but open to the elements from at least one side. The space behind the balcony in the picture
Πριν μπούμε στο '90 ας μιλήσουμε λίγο για τους περιβόητους ημιυπαίθριους. Σύμφωνα με το ΓΟΚ "ημιυπαίθριος χώρος είναι ο στεγασμένος χώρος του κτιρίου του οποίου μία τουλάχιστον πλευρά είναι ανοιχτή"
photo: ioniki.blogspot.com
You guessed correctly. Time to talk #multiresidence
Καλά το καταλάβατε Είναι ώρα για #πολυκατοικία
Morning!
After what we talked about yesterday, I thought I'd show you what I see every day from my balcony.
#multiresidence
Καλημέρα!
Να και τι βλέπω εγώ από το δικό μου μπαλκόνι.
#πολυκατοικία
Έχει και ο Σαββόπουλος ένα τραγούδι για τη ζωή στην πυκνοκατοικημένη πόλη, την #πολυκατοικία, και φυσικά το μπαλκόνι, που όλοι ξοδέψαμε πολύ χρόνο πάνω του.
https://www.youtube.com/watch?v=3zAoknfusn0
Σας αφήνω! Next time 90's με ό,τι κι αυτό αν σημαίνει ;-)
Ακόμα και το 2011 και μετά την πρώτη μείωση του πληθυσμού των 00's, η Ελλάδα έχει τρεις γειτονιές της στη λίστα με τις 43 πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη. (Η Νεάπολη Θεσσαλονίκης είναι στη 18η θέση και ακολουθούν η Καλλιθέα και η Νέα Σμύρνη στην 28η και 29η).
Το 1980, σε έναν κόσμο με το μισό πληθυσμό οι περιοχές αυτές μάλλον ήταν στην πρώτη δεκάδα.
Η πολυκατοικία, παρά το περιορισμένο της ύψος μπορεί να συγκεντρώσει πάρα πολύ κόσμο πολύ πολύ κοντά.
Η Αθήνα το 81 έχει φθάσει πια στο peak του πληθυσμού. Η πόλη θα αυξηθεί μόλις κατά 50 χιλιάδες κατοίκους και το υπόλοιπο της Αττικής κατά 100 μέσα στη δεκαετία αγγίζοντας τα 3 και 3.5 εκατομμύρια κατοίκους αντίστοιχα.
Η πολυκατοικία της εικόνας αποπερατώθηκε το 1980 σύμφωνα με την επιγραφή στην είσοδο, αλλά φαίνεται να ακολουθεί άδεια εκδοθείσα προ του 73 (παρατηρήστε τα έρκερ). Τα υλικά όμως είναι ξεκάθαρα του 80 (πλαστικό/αλουμίνιο)
Για όποιον θέλει να χαθεί για λίγο μέσα στο σπίτι του 80, εδώ φωτό 360 μοιρών από όλα τα δωμάτια. Συμβατές με google cardboard camera. https://c.d-e.gr/s/ncjB2NvrF5CoFx9
Θα ήθελα να μπορούσα να έχω φωτογραφικό υλικό και από το εσωτερικό των πολυκατοικιών. Σκέφτηκα να το παίξω διανομέας διαφημιστικών αλλά αποφάσισα ότι δεν αξίζει τον κόπο.
Συγκεκριμένα για τη δεκαετία όμως που μιλάμε, χάρη στην εξαιρετική προσπάθεια των ανθρώπων της τεχνόπολης έχω ένα χαρακτηριστικό δείγμα διαμερίσματος. Είναι ένα διαμέρισμα όπως θα ήταν στα μέσα της δεκαετίας, όμως το ίδιο το διαμέρισμα (θεωρητικά) είναι παλαιότερο. Δυστυχώς οι φωτό είναι κακές.
Γειά σας και πάλι. Δυστυχώς έχουν μεγαλώσει τα διαλείμματα μεταξύ των επεισοδίων αλλά με τη δουλειά δεν είναι τόσο εύκολο να αφιερώσω το χρόνο που απαιτεί η #πολυκατοικία, και καθώς το ψάχνω απλά επειδή με ενδιαφέρει συνήθως η κούραση της ημέρας δεν αφήνει αρκετή όρεξη για updates. Είχαμε μείνει στη δεκαετία του 80. Τα παιδιά της Αθήνας τη δεκαετία του 80 είναι κατά πολύ μεγάλη πλειοψηφία πρώτης γενιάς Αθηναίοι.
Δεν τελειώσαμε ακόμα με τη δεκαετία του '80. Θα σας αφήσω με την απορία όμως γιατί θα το δούμε την επόμενη φορά.
Καληνύχτα, πάω για μπύρες!
Το μέγιστο ύψος δεν καθορίζεται πια από ένα μέγιστο αριθμό ορόφων αλλά από το ιδεατό στερεό που είδαμε στην αρχή αυτής της διαδρομής. Το αποτέλεσμα είναι λίγο ψηλότερα κτίρια αλλά με περισσότερους, χαμηλότερους ορόφους. Αν σηκωθώ όρθιος μπορώ να ακουμπήσω το ταβάνι :-Ρ
To 1985 ο ΓΟΚ αλλάζει και πάλι, και είναι η μεγαλύτερη αλλαγή από το 1929. Καταργείται το συνεχές σύστημα και το κτίριο πλέον τοποθετείται πιο ελεύθερα στο οικόπεδο, επιτρέποντας στα μπαλκόνια να μεγαλώσουν ακόμα περισσότερο, καθώς το κτίριο μετακινείται προς τα πίσω. Για πρώτη φορά εμφανίζονται διατάξεις για την προσβασιμότητα των πολυκατοικιών από ΑΜΕΑ. Με άλλα λόγια η #πολυκατοικία δεν θα είναι ποτέ ξανά ίδια.
Όσον αφορά την αισθητική, το εμφανές σκυρόδεμα και οι καμπύλες κάνουν δυναμικά την εμφάνισή τους. Τα χρώματα όπως και στη μόδα, την τηλεόραση και το μακιγιάζ, έτσι και στην πολυκατοικία γίνονται πιο έντονα και ζεστά. Τα κουφώματα αλουμινίου είναι πλέον δεδομένα και τα μπαλκόνια μεγαλώνουν σε βάθος και λέγονται πλέον βεράντες.
Έτσι το 1979 ψηφίζεται ο νόμος περί υποχρεωτικών θέσεων στάθμευσης, αφήνει όμως ένα παραθυράκι στους κατασκευαστές να πληρώσουν μια εισφορά αντί να κατασκευάσουν χώρο στάθμευσης. Σκοπός της εισφοράς ήταν να κατασκευάσει το δημόσιο τις θέσεις με τα χρήματα αυτά, κάτι που δεν έγινε ποτέ.
Το 1954 σε όλη την Ελλάδα κυκλοφορούσαν 15 χιλιάδες επιβατικά αυτοκίνητα σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία. Το 1985 ένα εκατομμύριο διακόσιες πενήντα χιλιάδες. 83 φορές περισσότερα ή αλλιώς, 8300% αύξηση.
Η Αθήνα αρχίζει να μην τα χωράει πια. Το 1973 η κυβέρνηση της δικτατορίας προσπάθησε να λύσει το πρόβλημα προβλέποντας για πρώτη φορά την πιλοτή στις πολυκατοικίες, αλλά όπως φάνηκε αυτό δεν ήταν αρκετό για να υιοθετηθεί.
Σας έλειψα;
Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε και πάλι για την #πολυκατοικία, αυτή τη φορά στη δεκαετία του '80. Ο κόσμος ψήφισε Αλλαγή και η λέξη είναι κάτι πιο πολύ από ένα σύνθημα του ΠΑΣΟΚ.
Και όντως άλλαξαν πάρα πολλά τη δεκαετία του 80. Μαζί τους και η πολυκατοικία.
Αυτά για σήμερα, νομίζω την επόμενη φορά θα είμαστε έτοιμοι για τα 80's.
Καθώς θυμάμαι το τέλος εκείνης της δεκαετίας, έστω και αμυδρά, ανυπομονώ να σας πω γι'αυτήν.
Στη φωτό το κοντράστ του 60 με το 70
That was it for today, I think next time, we can move closer, to the 80's
Looking forward to it as I vaguely remember the tail end of that decade.
In the photo, a 60's #multiresidence foreground to the late 70's highrise
Στην αρχή του 70 τα έρκερ άρχισαν να εξαφανίζονται για χάριν μακρύτερων ανοικτών εξωστών. Ο ΓΟΚ73 μάλλον απλά επισημοποίησε τη νέα πρακτική. Το 2ο κτίριο έχει έρκερ αλλά κρυμμένα πίσω από προέκταση του μπαλκονιού.
In the early 70's the erkers started disappearing in favor of longer balconies. The new look was cleaner and more modern. The '73 GBR probably just followed the trend of the time. Note the hidden erkers in the second building.
Το πρώτο χτύπημα ήρθε πολλά χρόνια πριν, λίγο πριν τον πόλεμο όταν η κυβέρνηση Μεταξά μείωσε το μέγιστο πλάτος τους από 1.40 σε 40εκ. Αυτό κωδικοποιήθηκε στον ΓΟΚ55. Παρ'όλα αυτά μέχρι και τα 60's τα έρκερ ήταν παντού
The first blow to bay windows (called erkers) came years before, when in 1937 the maximum width was modified from 1.40m to 0.40 probably because of the same kind of abuse. Through the 60's however erkers were everywhere.
To 73 ίσχυσε νέος ΓΟΚ ο οποίος απαγόρευε τα έρκερ. Τα έρκερ είναι οι κλειστοί εξώστες, που ξεκίνησαν σαν αρχιτεκτονικό στοιχείο αλλά κατέληξαν να είναι απλά ένας τρόπος να κερδίσουν οι κατασκευαστές μερικά εκατοστά χρήσιμου χώρου
In 73 a new regulation disallowed bay windows. Bay windows were originally an architectural feature, but they soon devolved as a way to get a few more inches of space.
Not a regular episode today, but I have a few more toots about the 70's.
Έκτακτη εκπομπή σήμερα με μερικά συμπληρωματικά τουτ για τη δεκαετία του 70.
Σας αφήνω με μια είσοδο, που μόνο να υποθέσω μπορώ, πως είναι της δεκαετίας του 70.
This is an entrance of a multiresidence which I can only assume was built in the 70's. Have a good night!
Δεν έχω δει θυρωρό σε πολυκατοικία εδώ και πολλά πολλά χρόνια. Θυμάμαι αμυδρά το θυρωρό της γειτονικής πολυκατοικίας (δεν είναι αυτή της φωτόγραφίας) όταν πήγαινα ακόμα δημοτικό. Σίγουρα ένας από τους τελευταίους.
I haven't seen a doorman in a multiresidence for many many years. I vaguely remember the doorman of the bulding next to ours (not pictured) when I was still a little kid. Surely one of the last of his kind.
Η #πολυκατοικία που είναι το γραφείο μου έχει ένα διαμέρισμα που ήταν κάποτε το σπίτι του θυρωρού. Τώρα το νοικιάζει η πολυκατοικία και τα χρήματα πάνε στα κοινόχρηστα για συντήρηση του κτιρίου.
The #multiresidence where our office is, has an apartment which is jointly owned by all owners. It used to be the dwelling of the doorman and now the building council rents it, with the proceeds going towards maintenance.
Πολλές πολυκατοικίες είχαν θυρωρό. Φαίνεται πως αυτή η πρακτική κορυφώθηκε γύρω στο 70. Εγώ δεν τους πρόλαβα. Θυρωρός σήμαινε διαμέρισμα στην πολυκατοικία με πληρωμένο ρεύμα και νερό συν μισθός
Here's another interesting tidbit. Many of these buildings had a doorman. I don't know when this practice peaked but I tend to see the doorman's desk in entrances of 70's #multiresidences. Being a doorman meant free lodging, a salary and usually free utilities
Παράλληλα η κλασική #πολυκατοικία αποκτά χιλιάδες νέα αντίγραφα, με νέα υλικά όπως αλουμίνιο και πλαστικό και λιγότερα παράθυρα. Λείες επιφάνειες, γυαλί και λιγότερα στολίδια είναι το νέο στυλ.
The rest of the city continued business as usual. Thousands of #multiresidences fill up any remaining space while the design changed only slightly, with less ornament and smoother surfaces. New materials, aluminium and plastic appear & windows disappear
Κατά τη γνώμη μου είναι κρίμα που δεν έχουμε περισσότερα τέτοια κτίρια.
Δεν θα ήθελα να είναι παντού, γιατί αφαιρούν από τη ζωτικότητα της πόλης και την αίσθηση της γειτονιάς, αλλά ένα στο τόσο δίνει μια άλλη ποιότητα στην εικόνα της πόλης. Το μέγεθος, η καθαρή σιλουέτα και ο ανοικτός χώρος με πράσινο που τους περιβάλλει κάνει τους πύργους αυτούς μικρές οάσεις στον ιστό της πόλης.
Οι σούπερ πολυκατοικίες όμως δεν κατέκτησαν την Αθήνα. Αυτές που βλέπετε είναι σχεδόν όλοι οι πύργοι κατοικιών της πόλης. Μου λείπει ο Δίφρος αλλά θα πάω να τον φωτογραφίσω σύντομα.
Ο νόμος 395 του 68 που επέτρεψε την κατασκευή τους σύντομα καταργήθηκε από τη μεταπολιτευτική κυβέρνηση και έτσι οι πύργοι αυτοί έμειναν μόνοι να θαυμάζουν τη θάλασσα των πολυκατοικιών από ψηλά.
Στα 70's αυτό άλλαξε. Οι νέες σούπερ πολυκατοικίες μοιάζουν πιο πολύ με tower blocks του Λονδίνου και ουρανοξύστες παρά με πολυκατοικές. Φυσικά πάντοτε υπάρχουν μπαλκόνια.
In the seventies however this changed. The large residential building was influenced by tower blocks such as those we can see in London and of course, the skyscrapers. Balconies however are here this time too because nice weather.
Η #πολυκατοικία με την οποία σας άφησα την προηγούμενη φορά διατηρεί αμετάβλητη την τυπολογία αλλά αυξάνεται σε ύψος. Η είσοδος πάντως μου αρέσει πάρα πολύ, είναι σαν να βγήκε από ταινία της εποχής. Το μέγεθος επιτρέπει μεγαλύτερη πολυτέλεια, όπως ιδιωτική παιδική χαρά
The mid rise #multiresidence we saw last time keeps the typology intact and just grows in height. The added size affords more luxury, such as the impressive entrance hall and a private playground
Το εβδομήντα έρχεται και η Αθήνα πρέπει να γίνει μια σύγχρονη δυτική πρωτεύουσα και αυτό μεταφράζεται σε ψηλά κτίρια. Τι σημαίνει αυτό όμως για την #πολυκατοικία; Καλησπέρα κιόλας :-Ρ
70's are up and Athens must become a modern western capital, and that translated into high rise buildings. What does that mean for the #multiresidence? Oh, and hi :-P
Δεν ήταν ούτε η ανάπτυξη όμως, ούτε η ανοικοδόμηση που σημάδεψαν το 60. Ήταν η δικτατορία. Και όπως επηρέασε κάθε πτυχή της ζωής επηρέασε και την #πολυκατοικία. Σας αφήνω με μια πολυκατοικία που δίνει μια γεύση 70
However the 60's in Greece aren't remembered for either the economy nor the urbanization. The military coup of 67 is the event of the decade and it had its impact on the #multiresidence too
Goodnight with a late 60's building that gives a glimpse of what's to come.
Αρκετά με τα στατιστικά. Ας δούμε πως μοιάζει η #πολυκατοικία του 60. 4 πολυκατοικίες στον ίδιο δρόμο, από τον ίδιο κατασκευαστή, το πρώτο μισό των 60's. Τα μπαλκόνια μεγαλώνουν, τα στολίδια μειώνονται και εμφανίζεται το γυάλινο καγκελάκι
Enough with numbers. How do 60's #multiresidences look like? 4 buildings by the same company, on the same avenue, all between 60-65. Ornaments vanish, balconies get longer and in 64 we can see the glass railing is already a trend
Η Ελλάδα του '60 είναι μια αγροτική χώρα. Σχεδόν οι μισές κατοικίες είναι αγροτικές και παρόλα αυτά μόνο το 4% έχουν εσωτερική υδραυλική εγκατάσταση. Η εικόνα είναι παρόμοια και στις άλλες οικιακές ανέσεις.
Remember that Agriculture is the biggest sector back then. Almost half of the residences are rural. At the same time only 4% of those have water supply inside the house. The stats for other home facilities paint the same picture.
Και καθώς μετακομίζουν κατά συρροήν στην πόλη βελτιώνουν την ποιότητα ζωής τους αφάνταστα. Κατά την απογραφή του '61 μόνο το 30% των ελληνικών σπιτιών έχει παροχή νερού μέσα στο σπίτι. Στην Αθήνα το νούμερο είναι 64%, και στις πολυκατοικίες 100%
Moving to Athens in the 60's means an immense improvement in quality of life. No multiresidence is without water supply while nationally only 30% of homes have water inside.
#timeTravel #multiresidence
#ΤαξίδιΣτοΧρόνο #πολυκατοικία
Οι Έλληνες κυριολεκτικά συνωστίζονται για να κατέβουν στην Αθήνα. Ενδεικτικά, από τις 327 6όροφες (5 + ισόγειο) πολυκατοικίες που χτίστηκαν το 1961 σε όλη την επικράτεια, οι 283 ή αλλιώς ~87% (!) χτίζονται στην Αθήνα. Αυτό συνεχίζεται τα επόμενα έτη.
Greeks literally flock to Athens. From the 327 6-storey multiresidences built in the nation in 1961, 283 are in Athens. This is almost 87%(!). This continues during the following years.
Στο πρώτο μισό της δεκαετίας του '60 η οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται με ρυθμούς που αγγίζουν ακόμα και το 10%. Η οικοδομή αποτελεί περίπου το 6% της οικονομίας και αναπτύσσεται ακόμα ταχύτερα με ρυθμούς μέχρι και 16%
During the first half of the 60's the economy is rallying forward with annual GDP increase peaked at over 10%. Construction accounts for ~6% of the GDP but increases even faster.
#timeTravel #multiresidence
#ΤαξίδιΣτοΧρόνο #πολυκατοικία
Stats from statistics.gr (ΕΛΣΤΑΤ)
Γειά σας! Έτοιμοι να πάμε πίσω στα τρομερά 60's?
Hi there! Ready to go back to the mighty 60's?
As we move forward in time things get more interesting and I have more data. So looking forward to next time and the 1960's
Bye for now
Όσο προχωράμε στις δεκαετίες τα πράγματα γίνονται πιο ενδιαφέροντα καθώς έχω περισσότερα δεδομένα. Για την ώρα μπορείτε να κάνετε μόστρα στους φίλους σας αναγνωρίζοντας στο δρόμο πολυκατοικίες του 50. Σας αφήνω.
While I'm showing you a few more buildings, let's talk balconies. Balconies now start taking almost all the length of the facade (ironically unlike the pictured). Usually they extend over the sidewalk creating a relatively safe from the weather space.
Τα μπαλκόνια σιγά σιγά μεγαλώνουν και (αντιθέτως με τη φωτογραφία) πιάνουν σχεδόν όλη την πρόσοψη. Εκτείνονται πάνω από το πεζοδρόμιο προστατεύοντας τους πεζούς από τη βροχή.
#πολυκατοικία #ΤαξίδιΣτοΧρόνο #multiresidence #timeTravel #1950's
Remember this picture? The building on the right is around 20 years younger than the middle one. Yet the style is way more conservative. It took another 20 for the modern style to come back in fashion in multiresidences.
Θυμάστε αυτή την εικόνα, η δεξιότερη πολυκατοικία μπορεί να μην το δείχνει αλλά είναι 20 χρόνια νεότερη από τη μεσαία. Η μοντέρνα αρχιτεκτονική στις πολυκατοικίες θα περιμένει άλλα 20 πριν επανέλθει στο προσκήνιο.
This is a 1950's modern style building. Still, the windows, partitions and shutters do tell its age despite the different architectural style.
Να μια πολυκατοικία του '50 σε μοντέρνο στυλ. Παρά το μοντέρνο στυλ, κουφώματα, χωρίσματα και καγκελάκια μαρτυρούν τη δεκαετία.
Στον ΓΟΚ55 γίνεται η πρώτη αναφορά σε "κατά
μήκος των πεζοδρομίων
κοινοχρήστου στοάς". Αυτό μας δίνει την δυνατότητα να ξεχωρίζουμε τις πολυκατοικίες σε προ και μετά του 55 σε δρόμους που έχουν τέτοια στοά όπως η Ιπποκράτους. Τα παλαιότερα κτίρια διακόπτουν τη στοά και βγαίνουν πρόσωπο στο δρόμο.
Το 1955 τίθεται σε ισχύ ο νέος Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός που ορίζει ουσιαστικά την εμφάνιση της πόλης, καθώς στα χρόνια ισχύος του οικοδομήθηκε η Αθήνα.
Εδώ να πούμε πως ο προηγούμενος ΓΟΚ, του 1929 ήταν αυτός που ευλόγησε ουσιαστικά την #πολυκατοικία καθώς επέτρεπε την "οριζόντια ιδιοκτησία" δηλαδή την ιδιοκτησία ενός μόνο διαμερίσματος και όχι ολόκληρου του κτιρίου.
Το στυλ που επικρατεί είναι απλοποιημένα κλασικιστικό, με τα ξύλινα κουφώματα και πατζούρια ακόμα να παίζουν κυρίαρχο λόγο. Σιγά σιγά γίνεται πιο έντονος ο κάναβος στις όψεις και βλέπει κανείς συχνά αρχιτεκτονικές προεξοχές και μπαλκόνια σε εσοχές. Η εποχή που οι αρχιτέκτονες προσπαθούν σιγά σιγά να εκμεταλλευτούν κάθε ίντσα επιτρεπόμενου συντελεστή έχει αρχίσει.
Ας κάνουμε ένα άλμα στη δεκαετία του '50 λοιπόν όπου έχω αρκετά παραδείγματα να σας δείξω.
Ο πόλεμος έχει τελειώσει και η οικονομία εκτοξεύεται. Ανάπτυξη >100% μεταξύ 52 και 58. Η αστικοποίηση συνεχίζεται σε πλήρη ένταση και η Αθήνα θα χρειαστεί σπίτια για να φιλοξενήσει μισό εκατομμύριο νέους κατοίκους.
Περισσότερα από 200 χιλιάδες νέα σπίτια θα χτιστούν μεταξύ 54 και 59 σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ πολλά σε νέες πολυκατοικίες.
Θα έχετε παρατηρήσει πως έχω γυρίσει την ιστορία από την πολυκατοικία γενικότερα στην Αθηναϊκή πολυκατοικία. Δυστυχώς δεν έχω άμεση πρόσβαση σε άλλες πόλεις. Τα πρώτα οικοδομικά στοιχεία όμως το 1966 δείχνουν πως η Αθήνα είναι και η μερίδα του λέοντος της οικοδομικής δραστηριότητας.
Athens during the war experienced a great famine. In spite of that it still gained a quarter of a million new residents during the 40's and had almost 1.4m residents by 1951
Η Αθήνα παρά τη μεγάλη πείνα της κατοχής συνέχισε να μεγαλώνει και έφτασε τους 1.4εκ κατοίκους το 1951, 250χιλ περισσότερους από ότι πριν ξεκινήσει ο πόλεμος. Η αστικοποίηση ήταν ασταμάτητη.
Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα. Έψαξα πολύ αλλά δεν βρήκα ούτε μία #πολυκατοικία από τη δεκαετία του 1940. Το ξέρω πόλεμος και καπάκι εμφύλιος, αλλά ούτε μία;
Στη διαδρομή μου όμως βρήκα μια από τις πρώτες, αν όχι την πρώτη πολυκατοικία
There's a problem though. I searched a lot but I couldn't find even one #multiresidence from the 40's. I know WWII and civil war after that but not one?
However I did find this: one of the first if not *the* first multiresidence
#timeTravel #1919 (photo wikipedia)
Τι λέτε; Ώρα να συνεχίσουμε το #ΤαξίδιΣτοΧρόνο; Βάζω μια μπύρα και έρχομαι.
What do you think? Time to continue #TimeTravelling? Let me grab a beer.
And this is the last #multiresidence for today. Fabras' building on Patission Ave, quite different from the others we saw till now.
Η #πολυκατοικία Φαμπρά του μεσοπολέμου, στην Πατησίων είναι η τελευταία για σήμερα. Αρκετά διαφορετικό στυλ από αυτά που είδαμε ως τώρα.
Lanaras' #multiresidence from between the wars.
Μεσοπολεμική #πολυκατοικία Λαναρά.
St. George and the lovely square in front of it, one of the dozens of neigborhood squares of Athens, always lively at any time of day or night all times of a year. A reason to love this city.
Η εκκλησία Αγ. Γεωργίου Κυψέλης και η ομώνυμη πλατεία. Μία από τις δεκάδες πλατείες της Αθήνας, πάντα ζωντανή μέρα νύχτα, όλο το χρόνο. Είναι ένας λόγος που αγαπώ την Αθήνα.
Voulgaris' #multiresidence from 1938. Entrance
#πολυκατοικία Βούλγαρη, 1938. Είσοδος
Voulgaris' #multiresidence from 1938. Once again, small balconies, masonry railings, tilting wooden shutters, warm, earthy colors.
#πολυκατοικία Βούλγαρη, 1938.
Για άλλη μια φορά μικρά μπαλκόνια, χτιστά καγκελάκια, ζεστά γήινα χρώματα, ξύλινα ανακλινόμενα παντζούρια.
Μόλις που φαίνεται εδώ η #πολυκατοικία Πικιώνη πίσω από τα δέντρα.
This is Pikionis' #multiresidence behind Victoria square. Barely visible behind the foliage.
#ταξίδιΣτοΧρόνο #timeTravel #1936
I'm about to cross Patission Ave. It's Kypseli from now on. We respect Kypseli. It might be a bit deprived now but it was the place to be when Athens grew to be the city that it is today. Consequently the #multiresidences are quite large and luxurious here.
Μόλις πέρασα την Πατησίων και βρίσκομαι και επισήμως στην Κυψέλη. Αγαπάμε την Κυψέλη γιατι παρά το ότι είναι λίγο υποβαθμισμένη πλέον, ήταν το in μέρος του 20ού αιώνα. Έτσι οι πολυκατοικίες εδώ είναι μεγάλες και πολυτελείς.
Another Nicolaides #multiresidence. I won't tell you which one, you find it.
Άλλη μία #πολυκατοικία του Νικολαΐδη. Ποια από τις τρεις; Βγάλτε μια κόλλα χαρτί να δω αν προσέχατε.
#timeTravel #ταξίδιΣτοΧρόνο #1934
Another interesting #multiresidence that looks like it's from that era but has no marks. As we walk out of exarchia you can see some walls left relatively clean.
Ακόμα μια ενδιαφέρουσα #πολυκατοικία ίσως εκείνης της εποχής. Ποιος ξέρει όμως...
Η μπλέ #πολυκατοικία η οποία μπορεί να έχει ξεβάψει αλλά ξαναγίνεται μπλε σιγά σιγά με κατά τόπους ανακαινίσεις. Έχει μεγάλη ιστορία και πιθανώς βοήθησε τα εξάρχεια να γίνουν η επαναστατική γειτονιά της Αθήνας. Ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ: http://archive.ert.gr/70173/
The blue #multiresidence or blue condominium. It has a colorful history, besides being blue. It harboured cells of the resistance during German occupation and probably gave Exarchia part of their rebellious character.
1933 #timeTravel
I don't know how old is this one but looks like turn-of-the-century.
Is it a #multiresidence? Debatable.
Δεν γνωρίζω του πότε είναι αυτό αλλά φαίνεται να είναι αρχές ρου προηγούμενου αιώνα.
είναι #πολυκατοικία; Συζητήσιμο.
...and like that we're now deep into Exarcheia, where not an inch of accessible wall is not covered in grafitti and street art. #multiresidence
και να'μαστε στα θρυλικά Εξάρχεια όπου δεν υπάρχει ίχνος τοίχου χωρίς grafitti ή street art
#πολυκατοικία
#AthensIsTheNewBerlin they say...
B. Douras #multiresidence from between the wars. I'd say it's in a pretty good state for a building mora than 80 years old.
Μεσοπολεμική #πολυκατοικία Δούρα. Είναι σε αρκετά καλή κατάσταση για πολυκατοικία 82 ετών.
Άλλη μια #πολυκατοικία του Νικολαΐδη, επίσης των 30's, προσφάτως ανακαινισμένη.
Πόση διαφορά κάνει...
Και εδώ βλέπετε τη σωστή #πολυκατοικία Νικολαΐδη του 1935, μαζί με τα διπλανά της κτίρια τα οποία μοιάζουν να είναι της ίδιας εποχής. Και κάπως έτσι η Αθήνα παίρνει τη νέα μορφή της.
Γράψτε λάθος αυτή είναι η #πολυκατοικία του Σγούτα, όχι του Νικολαΐδη.
Κατεβαίνοντας τη Λυκαβηττού, στη γωνία με τη Σόλωνος βλέπουμε ακόμα μια μεσοπολεμική πολυκατοικία, αυτή του Νικολαΐδη. Τα μπαλκόνια δεν περιτρυγιρίζουν ακόμα την #πολυκατοικία αλλά η μορφή τους υπάρχει και η εικόνα του συνόλου είναι πλέον πολύ γνώριμη.
Υπ'όψιν ότι κανονισμοί είτε δεν υπάρχουν ακόμη είτε τα γραφειοκρατικά νερά ήταν θολά και οι άδειες δίνονταν κατά περίπτωση.
Είμαστε στο Κολωνάκι και είναι λογικό οι πολυκατοικίες να έχουν μια πολυτέλεια. Έτσι πρέπει να ήταν και το 1932 που χτίστηκε η #πολυκατοικία Βογιατζή, με στυλ που δανείζεται πολλά από τα Αθηναϊκά σπίτια που σιγά σιγά θα αντικατασταθούν από την πολυκατοικία.
Άλλη μια μεσοπολεμική #πολυκατοικία με αρχιτέκτονα τον Μουρούζη. Ακόμα τα μπαλκόνια είναι σχεδόν διακοσμητικά. #ΤαξίδιΣτοΧρόνο
Το #ΤαξίδιΣτοΧρόνο συνεχίζεται και βρισκόμαστε στο 1933. Η #πολυκατοικία Μαυρομμάτη πλησιάζει σιγά σιγά τη γνωστή εικόνα αλλά έχει ακόμα μπιχλιμπίδια να απωλέσει.
Περισσότερες φωτό στο αγγλικό τουτ.
Ας επιστρέψουμε όμως στο #ΤαξίδιΣτοΧρόνο και ας κάνουμε ένα αλματάκι πίσω στη δεκαετία του 20. Τρεις πολυκατοικίες που δείχνουν ξεκάθαρα πως η τυπολογία δεν είχε ακόμα καταλήξει. Τα μπαλκόνια είναι πιο μεγάλα από αυτά των παλιών νεοκλασικών, όμως δεν έχουν γίνει ακόμα ενιαία όπως των μεταγενέστερων πολυκατοικιών.
Το στυλ εκλεκτικιστικό εκτός από τη δεξιότερη που ανακαινίσθη και το έχασε.
Δεν γνωρίζω την ημερομηνία κατασκευής αλλά αυτό το κτήριο δείχνει σαν προπομπός της #πολυκατοικίας
Κατεβαινοντας τη Β.Σοφίας μερικές παρατηρήσεις:
1. Απαγορεύονται τα καταστήματα. Αποτέλεσμα; Εντυπωσιακές είσοδοι.
2. Οι πολυκατοικίες είναι πιο συγυρισμένες και καθαρές από άλλες περιοχές της Αθήνας
3. Οι πολυκατοικίες δεν είναι απλά κατοικιες πλέον. Έχουν εξελιχθεί σε ντε φάκτο κτίρια γραφείων με δεκάδες γιατρούς, δικηγόρους και άλλους επαγγελματίες.
Ας κάνουμε το σημερινο #ΤαξίδιΣτοΧρόνο λίγο διαφορετικό. Στο χάρτη βλέπετε σημειωμένες μεταξύ άλλων, πολυκατοικίες του μεσοπολέμου. Θα πάμε μαζί να τις δούμε και να τις φωτογραφίσουμε.
Ακολουθήστε με σε μια βόλτα 10 χιλιομέτρων ανάμεσα στις πολυκατοικίες της Αθήνας.
Θα προσπαθήσω να συμπληρώσω τη δεκαετία του 30 με περισσότερες, δικές μου αυτή τη φορά, φωτογραφίες. Σας αφήνω για την ώρα.
Αν και διαφέρουν από τις άλλες πολυκατοικίες κυρίως γιατί κατασκευάστηκαν από το κράτος και όχι ιδιώτες, δεν μπορεί κανείς να περάσει από τη δεκαετία του 30 χωρίς να κάνει μια αναφορά στις προσφυγικές πολυκατοικίες της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Αρχικά προγραμματισμένο να χτιστούν εκεί που είναι σήμερα η Λεωφόρος αυτά τα κτίρια κατοικούνται ακόμα και σήμερα παρά την τραγική τους κατάσταση. Μερικές φωτό.
https://el.wikipedia.org/wiki/Προσφυγικά_Λεωφόρου_Αλεξάνδρας
Εδώ πρέπει να πω πως δεν έχω τρόπο να βεβαιωθώ για την ηλικία μιας πολυκατοικίας. Αυτό αναγκαστικά ενέχει το ζήτημα ότι αυτές που βρίσκω στις πηγές μου δεν είναι τυπικά δείγματα αλλά έχουν κάτι το ξεχωριστό. Ελάχιστες πολυκατοικίες γράφουν πάνω έτος ανέγερσης. Έχω βρει αρκετές από τις επόμενες δεκαετίες αλλά όχι από τη δεκαετία του 30. Έτσι λοιπόν να εκφράσω μια επιφύλαξη για τα συμπεράσματα σχετικά με το στύλ από αυτή τη δεκαετία.
Κάπως έτσι γεννιέται η
#πολυκατοικία. Εδώ, δείγματα πολυκατοικιών του '30. Οι αρχιτέκτονες ακόμα πειραματίζονται με την τυπολογία όμως η #πολυκατοικία αρχίζει πια να παίρνει την τελική μορφή της.
Μερικές εικόνες από πολυκατοικίες του μεσοπολέμου, κλεμμένες από το Google Street View και τη wikipedia γιατί δεν πρόλαβα να πάω να τις τραβήξω προσωπικά.
Η ραγδαία αύξηση του 1920 όμως δεν πιάνει μία μπροστά στη δεκαετία του 1930. Ο πληθυσμός σχεδόν τριπλασιάζεται σε μια δεκαετία και ξεπερνά το ένα εκατομμύριο εκατό χιλιάδες λίγες μέρες πριν την έναρξη του πολέμου.
Οι Αθηναίοι αρχίζουν να καταλαβαίνουν πως η πόλη πρέπει να αρχίσει να αναπτύσσεται και κάθετα. Οι διάφοροι δήμοι της Αθήνας αρχίζουν να αποσπούνται από τον μέχρι τότε ενιαίο Δήμο Αθηναίων.
Ας πάμε πίσω στην Αθήνα της δεκαετίας του 1920. Ο πληθυσμός αυξάνεται από τις 300 χιλιάδες στις 400 σε 8 μόλις χρόνια. Χωρίς ιστορικά στοιχεία μπορώ μόνο να υποθέσω πως η πόλη φιλοξένησε τους νέους αστούς μεγαλώνοντας σε έκταση με σπίτια σαν κι αυτά της εικόνας.
Ακόμα ένα δείγμα από την επόμενη δεκαετία. Καθώς δεν έχω στοιχεία για τα σπίτια της δεκαετίας αυτής θα την ξεπεράσουμε όπως και την πολύπαθη δεκαετία του '20 και θα πάμε κατευθείαν στη δεκαετία του '30 και τις πρώτες πολυκατοικίες.
Τα λέμε αύριο.
Βλέπουμε όμως ότι στα Αστικά σπίτια της εποχής κοινά στοιχεία είναι η κυπριακή πουρόπετρα (πορώδης ασβεστόλιθος αν δεν κάνω λάθος), οι καμάρες και οι ξύλινες θύρες. Βλέπουμε τις πρώτες εμφανίσεις των μπαλκονιών και τα μικρά ανοίγματα που ήταν περιορισμένα για να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη ηλιοφάνεια της περιοχής.
Είμαι βέβαιος ότι τα σπίτια των κοινών θνητών ήταν λιγότερο περίτεχνα και απλά δεν επιβίωσαν. Γνωρίζω από τον πατέρα μου πως τα σπίτια των απλών ανθρώπων ήταν πλινθόκτιστα και πιθανώς δεν έμεινε ίχνος από αυτά. Το σπίτι που βλέπουμε είναι πιθανότατα κάποιου Αστού της εποχής.
Η πλάκα είναι ότι δεν έχω ιδέα πως ήταν τα κτίρια στην Αθήνα το 1900, πέρα από κάποιες οικίες επωνύμων.
Ευτυχώς όμως οι Κύπριοι μάστορες επιδείκνυαν την ημερομηνία κατασκευής των σπιτιών με σιδερένιες διακοσμήσεις πάνω από τις πόρτες των σπιτιών. Έτσι βλέπουμε εδώ ένα Λευκωσιάτικο σπίτι του 1909
Ας κάνουμε ένα #ΤαξίδιΣτοΧρόνο :-)
Σ'αυτό το επεισόδιο θα ασχοληθούμε με την ιστορία της #πολυκατοικίας και πώς αυτή εξελίχθηκε στην πορεία των δεκαετιών.
Θα ξεκινήσουμε λίγο πριν την πρώτη πολυκατοικία, γύρω στο 1900, έτσι ώστε να δούμε την αντίθεση με τα σπίτια που η πολυκατοικία αντικατέστησε.
Στη φωτογραφία βλέπετε τη Στοά Εμπόρων, στην Οδό Βουλής, σε μια προσπάθεια τεχνητής αναζωογόνησης.
Τα καταστήματα δόθηκαν για περιορισμένο χρονικό διάστημα σε νέες επιχειρήσεις καλλιτεχνικού ή δημιουργικού ενδιαφέροντος όπως τρισδιάστατη εκτύπωση, πιλοποιία, μεταξοτυπία κλπ.
Ο φωτισμός από παλιές πινακίδες είναι εξαιρετικός.
Δυστυχώς αυτό έγινε για έναν μόνο κύκλο και μετά εγκαταλείφθηκε αφήνοντας τη στοά στους άστεγους της περιοχής.
Όσο βελτιώνονταν οι τεχνολογίες επικοινωνιών τόσο μειωνόταν η αξία της στοάς. Οι επαγγελματίες ήταν πλέον ένα φαξ μακριά από τους πελάτες τους όπου κι αν βρίσκονταν και όταν το ηλεκτρονικό εμπόριο κατέκτησε την αγορά, τα καταστήματα μετακόμισαν σε κάθε άκρη της Ελλάδας. Μάλιστα ακόμα και για τα καταστήματα του λεκανοπεδίου, μια προαστιακή θέση με άνετο πάρκινγκ και χαμηλό ενοίκιο είναι τώρα ελκυστικότερη από μια στοά του κέντρου.
Αυτό σήμαινε πως δεν υπήρχε αρκετός χώρος στο κέντρο της πόλης για να στεγάσει όλη αυτή τη δραστηριότητα. Η λύση που βρήκαν οι κατασκευαστές ήταν να κόψουν το ισόγειο σε δύο ή περισσότερα τμήματα με περάσματα που ένωναν συνήθως παράλληλες οδούς. Έτσι πολλαπλασιαζόταν η εμπορική "πρόσοψη" της #πολυκατοικίας.
Αυτά τα περάσματα πέρασαν στην αστική γλώσσα ως στοές και ήταν μικρά ζωντανά εμπορικά κέντρα. Μερικά εκτείνονται και στο πρώτο υπόγειο επίπεδο. Ορισμένα επιβιώνουν. Άλλα πάλι όχι.
Σας υποσχέθηκα μια βόλτα στις #στοές της Αθήνας. Πριν το σκρουτζ, έρευνα αγοράς σήμαινε να πάρεις με τα πόδια την Αθηνάς ή τη Στουρνάρη και να ρωτήσεις κάθε μαγαζάτορα να σου δείξει τι έχει και πόσο το πουλάει, γελώντας στις ενδιάμεσες αποστάσεις. Το ίδιο συνέβαινε με τους διάφορους επαγγελματίες, όπως λογιστές, μεσίτες κ.α.
Πριν λίγες μέρες σας είπα πως τα διαμερίσματα στην #πολυκατοικία ήταν παλάτια κοντά στα επαρχιακά σπίτια που αντικαθιστούσαν. Έχω την τύχη να με φιλοξενούν σε ένα τέτοιο σπίτι για λίγες μέρες. Αν είναι τυπικό; δεν είμαι σίγουρος. Μερικές εικόνες:
Αρκετά για σήμερα νομίζω, αύριο εκτός απροόπτου θα κάνουμε μια σκοτεινή παράκαμψη και θα πούμε λίγα λόγια για τις #στοές που βρίσκονται κάτω από τις πολυκατοικίες της Αθήνας.
#πολυκατοικία
This is all for today folks. Tomorrow, barring force majeure, we'll make a dark detour under the #multiresidence and inside the #arcades.
Αυτό είναι ένα ξενοδοχείο. Τυπολογικά δεν διαφέρει από μια #πολυκατοικία. Είναι όμως συγυρισμένο, συντηρημένο και ομοιόμορφο και η εικόνα σε σχέση με τις διπλανές πολυκατοικίες είναι εμφανέστατη.
This is a hotel. As a building it's almost the same as a #multiresidence with small apartments. However, being a hotel, uniformity, maintenance and tidiness make a world of difference in how it looks compared with the buildings next to it.
Ώρα για ένα πιο θετικό σχόλιο: ένα από τα αποτελέσματα της μικρής ιδιοκτησίας είναι ότι ο ιδιοκτήτης δύσκολα εγκαταλείπει το σπίτι του. Έτσι, παρ' ότι έχουμε δει υποβάθμιση περιοχών δεν έχουμε απόλυτα γκέτο και προσπάθειες στοχευμένης υποβάθμισης από μεγαλοιδιοκτήτες δεν πιάνουν τόπο καθώς δεν είναι βέβαιο πως όλοι οι ιδιοκτήτες θα είναι διατεθειμένοι να πουλήσουν, πόσο μάλλον στις τιμές αγοράς. #πολυκατοικία
Παρένθεση, η συγκεκριμένη τοπική αγορά που βλέπετε στις φωτογραφίες είχε σχεδόν νεκρώσει. Δεν πίστευα πως θα την έβλεπα ξανά ζωντανή καθώς τα φαινόμενα δικτύου είχαν ήδη εξαφανιστεί. Παρ'όλα αυτά νέα καταστήματα έχουν ξεκινήσει να εμφανίζονται. Πιθανώς, η ιστορική χρήση του δρόμου ως αγορά δημιούργησε δευτέρας τάξεως φαινόμενα δίνοντας μια ακόμη ευκαιρία στην αγορά της περιοχής, και σε μένα μια ελπίδα ότι τα αποτελέσματα της κρίσης είναι αναστρέψιμα. #πολυκατοικία
Άλλη μία επίπτωση της μικρής ιδιοκτησίας είναι ότι δεν μπορούν όλοι οι καταστηματάρχες να οργανωθούν σε open malls. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, ειδικά τώρα με την κρίση, σε μέρη όπου άνοιξαν οργανωμένα mall, να επηρεαστούν έως και να εξαλειφθούν κάποιες τοπικές αγορές, καθώς η οργανωμένη προβολή των mall, τα events και οι ομαδικές προσφορές, καθώς και οι συνέργειες με super-markets και πολυσινεμά τα κάνουν έναν πολύ ελκυστικό προορισμό. #πολυκατοικία
Τι θα γίνει λοιπόν με όλες αυτές τις ετοιμοθάνατες πολυκατοικίες; Ως τώρα ο καθένας κοιτάει την ιδιοκτησία του και ανακαινίζει εσωτερικά χωρίς κανένα ενδιαφέρον για την ασφάλεια του κτιρίου. Πως θα αποφύγουμε μια L'Aquila στην Ελλάδα; Εμένα ήδη έχει αρχίσει να με τρομάζει η ιδέα.
Βάλτε τις καταχρήσεις που έχουν γίνει από τους ενοίκους, τις κακοτεχνίες από τους κατασκευαστές και την πλήρη έλλειψη συντήρησης και έχουμε μία τρομαχτική εικόνα για την ασφάλεια των πολυκατοικιών αυτών. Και αυτό δεν είναι απλά θεωρητικό. Στο γραφείο αναλαμβάνουμε συχνά να εξετάσουμε την καταλληλότητα τέτοιων κτιρίων και τα αποτελέσματα είναι συχνά του στυλ ΒΓΕΙΤΕ ΕΞΩ ΓΡΗΓΟΡΑ και φωνάξτε κάποιον να το επισκευάσει. Υπάρχουν και κτίρια βέβαια που έχουν αντέξει μια χαρά.
Είχαμε μείνει στην κατακερματισμένη ιδιοκτησία και πώς κάνει πάρα πολύ δύσκολη τη συνεννόηση, τη συντήρηση και τον εξωραϊσμό της πόλης. Ε λοιπόν μακάρι να'ταν αυτά μόνο τα προβλήματα. Το σκυρόδεμα με το οποίο είναι φτιαγμένες οι πολυκατοικίες αυτές είναι ένα υλικό το οποίο στην απλή του μορφή έχει τις υπολογισμένες αντοχές του για πάνω-κάτω 70 χρόνια. Οι πρώτες έχουν ήδη περάσει το προσδόκιμο ζωής τους και τώρα βαδίζουμε προς την κρίσιμη ηλικιά των χιλιάδων πολυκατοικιών του '60. #πολυκατοικία
Αρκετά σας άφησα να ξεκουραστείτε. Ώρα να συνεχίσουμε το ταξίδι μας ανάμεσα στις πολυκατοικίες της Αθήνας.
I think we've had enough of a break. Time to continue our journey between the #multiresidences of Athens.
Έχω κι άλλα να σας πω σχετικά με την #πολυκατοικία και τη ζωή στην πόλη αλλά κουράστηκα, οπότε τα λέμε την επόμενη φορά.
Το άλλο τρομερό πρόβλημα είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Δεκάδες χιλιάδες πολυκατοικίες έχουν το δικό τους καυστήρα πετρελαίου (ή στην καλύτερη φυσικού αερίου) που επιβαρύνει την ατμόσφαιρα και την κλιματική αλλαγή. Είναι σχεδόν αδύνατον να αντικατασταθούν όλοι αυτοί οι λέβητες με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ρυθμίσεις όπως η ενοποίηση των ακαλύπτων χώρων οι οποίες μάλιστα προβλέπουν και επιπλέον τετραγωνικά συντελεστή στους ιδιοκτήτες ως κίνητρο δεν λειτούργησαν ποτέ καθώς η πιθανότητα συνεννόησης των 20, 30 ή 40 ιδιοκτητών μιας #πολυκατοικίας είναι ελάχιστη, πόσο μάλλον όταν πρέπει να ομοφωνήσουν όλοι οι ιδιοκτήτες του τετραγώνου. Το ίδιο συμβαίνει με τη συντήρηση των κοινοχρήστων χώρων ή την εφαρμογή κανονισμών όπως η χρήση κοινής κεραίας.
(εικόνα από https://issuu.com/nikoni1/docs/___________________________________)
Αρκετά πλέξαμε το εγκώμιο στην #πολυκατοικία όμως, ώρα να δούμε και κάποια πολύ άσχημα χαρακτηριστικά.
Η κατακερματισμένη ιδιοκτησία κάνει τη συνεννόηση δύσκολη και ο κάθε ιδιοκτήτης κάνει του κεφαλιού του, οδηγώντας σε άπειρες κεραίες, κλιματιστικά, πιάτα, ηλιακούς, τέντες και λοιπό οπτικό θόρυβο, για να μην αναφερθώ στα αυθαίρετα.
Τέλος κάνει πάρα πολύ δύσκολη την αντικατάσταση της πολυκατοικίας.
Υπάρχει μια τέτοια πλατεία στο κέντρο της Αθήνας κάθε περίπου μισό χιλιόμετρο δημιουργώντας εκατοντάδες γειτονιές. Οι πιο πολλές από αυτές τις πλατείες έχουν τουλάχιστον ένα σουβλατζίδικο, ένα καφενείο, προπατζίδικο, περίπτερο και άλλα απαραίτητα.
Στο χάρτη βλέπετε κάποιες από αυτές που μπορούσα να θυμηθώ σε Αμπελόκηπους και Ζωγράφου, είμαι σίγουρος πως υπάρχουν κι άλλες.
Η δημιουργία της τοπικής αγοράς οδήγησε στο γαλβάνισμα της ιδέας της γειτονιάς η οποία, με κέντρο την κοντινή πλατεία αποτελεί τον πυρήνα γύρω από τον οποίο περιστρέφονται οι ζωές των κατοίκων της πόλης, τουλάχιστον της Αθήνας.
Ζώντας σε μια γειτονιά βλέπει κανείς ξανά και ξανά τα ίδια πρόσωπα, γεφυρώνοντας τον τρόπο ζωής μιας πόλης εκατομμυρίων με ένός μεσαίου χωριού.
Σε κάποιους δρόμους οι κατασκευαστές επέλεξαν να μη δημιουργήσουν καταστήματα στα ισόγεια, αλλά ημιυπόγεια διαμερίσματα, ή αποθήκες. Βλέποντάς τα σήμερα θαρρεί κανείς πως ήταν συνεννοημένοι. Δεν γνωρίζω αν υπήρχε κάποια συνεννόηση η νομοθετική ρύθμιση που οδηγούσε στο ένα ή το άλλο. Υπάρχουν όμως αρκετές εξαιρέσεις (π.χ. ένα κατάστημα σε δρόμο που κατά τα άλλα έχει διαμερίσματα) που κάνει τη νομοθετική ρύθμιση να φαίνεται λιγότερο πιθανή.
Υπάρχουν κάποιες αξιόλογες προσπάθειες οργάνωσης των καταστηματαρχών κάποιων αγορών για να αντιμετωπίσουν την επέλαση των εμπορικών κέντρων, όπως το http://www.piraeusopenmall.gr/
Αυτό επίσης σημαίνει πως μερικοί δρόμοι απέτυχαν να συλλέξουν την κρίσιμη μάζα καταστημάτων για να γίνουν τοπικές αγορές, ή νέκρωσαν στην πορεία, δημιουργώντας εικόνα ασχήμιας και εγκατάλειψης.
Αυτό σημαίνει πως και τα ισόγειά τους συνήθως είναι περιορισμένα σε εμβαδό. Πολλές φορές δε είναι ακόμα πιο τεμαχισμένα για να ενοικιάζονται πιο εύκολα. Αυτό επιτρέπει τη δημιουργία τοπικών αγορών.
Αυτό, σε συνδυασμό με τον καλό καιρό, καθυστέρησε την επέλαση των mall για πολλά πολλά χρόνια.
Στην πραγματικότητα, πολλοί δρόμοι στις γειτονιές είναι κατα κάποιον τρόπο αυθόρμητα, ανοιχτά εμπορικά κέντρα.
Η #πολυκατοικία είναι κατά κανόνα ένα μικρό οικιστικό συγκρότημα. Υπάρχουν και μεγάλες πολυκατοικίες φυσικά, όμως σε σχέση με τα μεγάλα tower blocks του εξωτερικού ακόμα και η πολυκατοικία της φωτογραφίας είναι μικρή.
Πού είχαμε μείνει; Α ναι, πως επηρεάζει η #πολυκατοικία τη ζωή στην πόλη;
I aligned another set of aerial photos, this one between 1962 and 1965.
I have highlighted some important changes, like the new pavement on the avenue, as well as some blocks with impressive differences.
It must have been mad back then.
Δύο ακόμα αεροφωτογραφίες, αυτή τη φορά μετάξύ '62 και '65/ Δείτε με κόκκινο την οδοστρωμένη πια Μιχαλακοπούλου, και μερικά τετράγωνα που άλλαξαν όψη σε τρία μόνο χρόνια.
That will be all for today. Next time we'll explore the effects of the #multiresidence on day to day city life. How is it to live in a city full of small scale mixed-use apartment buildings? Has the crisis changed this? By how much?
Αυτά για σήμερα. Την επόμενη φορά θα εξερευνήσουμε πως επηρεάζει την καθημερινή ζωή στην πόλη η #πολυκατοικία. Πως θα ήταν αν δεν ζούσαμε σε μια θάλασσα από μικρά μικρά κτίρια μικτής χρήσης; Τι άλλαξε με την κρίση; Θα επανέλθει η γειτονιά;
I managed to align some of the photos I showed you before so you can more easily examine the changes.
Οι προηγούμενες αεροφωτογραφίες στοιχισμένες ώστε να είναι πιο εύκολο να δείτε τις αλλαγές.
Σύμφωνα με τη wikipedia την ίδια περίοδο η Ελλάδα είχε μέση ανάπτυξη 7.7%, τη δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο μετά από την Ιαπωνία.
Νομίζω δεν είναι υπέρβαση να υποθέσουμε πως η #πολυκατοικία συνέβαλε σε αυτή την ανάπτυξη.
Όμως η πολυκατοικία συνέβαλε και στην ελάφρυνση των επιπτώσεων της τεράστιας οικονομικής κρίσης των τελευταίων ετών. Με ιδιοκατοίκηση που το 2006 πλησιάζει το 85%, ποσοστό που ξεπερνά ΕΕ και ΗΠΑ κατά 20% απεφεύχθη μαζική δημιουργία αστέγων λόγω μη πληρωμής ενοικίων.
Ρίξτε μια ματιά στις 4 αυτές αεροφωτογραφίες. Τραβήχτηκαν το 1953, 1959, 1979 και 1995. Θα δείτε πως όλη η ανοικοδόμηση έγινε μεταξύ 1959 και 1979. Οι νέες πολυκατοικίες φαίνοντα από το λευκό χρώμα στις ταράτσες.
Από το 1979 και μέχρι το 1995 οι αλλαγές είναι ελάχιστες. Δεν υπήρχαν πλέον άλλα οικόπεδα,
Το μόνο που μπορώ να κάνω εδώ είναι να υποθέσω πως μεταξύ του 1960 και του 1990 που η Αθήνα (και πιθανόν οι άλλες μεγάλες ελληνικές πόλεις) χτίστηκε μαζικά, το ποσοστό αυτό ήταν σημαντικά μεγαλύτερο από μία περίοδο κατά την οποία δεν υπάρχει πια κάτι άλλο να χτιστεί. Βέβαια η υπόθεση αυτή έχει το πρόβλημα πως αγνοεί το ποσοστό των δημοσίων έργων, όμως και εκείνες οι δεκαετίες είχαν σημαντικά δημόσια έργα, πιθανότατα αντίστοιχα αυτών των τελευταίων 20 ετών.
Προσπαθώ εδώ και πολλές ώρες να βρω αξιόπιστα στοιχεία για τις επιπτώσεις της #πολυκατοικίας στην οικονομία, αλλά δε βρίσκω τίποτα από το '50 και το '60. Βρήκα πολύ ωραία στατιστικά στοιχεία για τα τελευταία 20 χρόνια τα οποία δίνουν οπτικές στην περίοδο της κρίσης. Ανάλυση για μια άλλη μέρα όμως. Το μόνο σχετικό είναι το συνημμένο, που δείχνει πως οι κατασκευές είναι μεταξύ του 2 και 10 τοις εκατό της ελληνικής οικονομίας από το 1995 μέχρι και πέρσι.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα που είχε η #αντιπαροχή. Είναι όμως μόνο αυτό; Είναι ίσως το μόνο που απέμεινε;
Αύριο θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε το πώς επηρέασε η #πολυκατοικία την οικονομία και πως η οικονομία την πολυκατοικία.
Αυτή η συναλλαγή, δηλαδή η ανταλλαγή του οικοπέδου με διαμερίσματα έγινε τόσο συνήθης που απέκτησε το δικό της όνομα: η πασίγνωστη #αντιπαροχή
Ας επιστρέψουμε όμως στον Αθηναίο κάτοικο του σπιτιού αυτού. Όταν ο κατασκευαστής που ήθελε να χτίσει μια νέα #πολυκατοικία έρθει και του προτείνει να του το αντικαταστήσει με δύο ή τρία διαμερίσματα αντίστοιχης επιφάνειας με όλες τις προαναφερθείσες ανέσεις χωρίς κανένα κόστος, γι'αυτόν πρέπει να ήταν κάτι σαν να κέρδισε λαχείο.
(Εδώ θα κάνω μια παρένθεση για να καταρρίψω έναν μύθο. Ο μύθος λέει πως η Αθήνα ήταν γεμάτη πανέμορφα νεοκλασικά τα οποία γκρεμίστηκαν για να χτιστεί άλλη μία #πολυκατοικία. Αυτό είναι απλά αναληθές. Παρ'ότι υπήρχε ένας αριθμός τέτοιων κτιρίων, και τα οποία κυκλοφορούν ξανά και ξανά σε φωτογραφίες υπενθυμίζοντάς μας το έγκλημα, δεν ήταν η πλειοψηφία. Η πλειοψηφία ήταν σπίτια σαν και αυτό, ή το προηγούμενο, και αυτό μπορεί κανείς να το διαπιστώσει με μια έρευνα σε παλιές φωτογραφίες της Αθήνας)
Έτσι λοιπόν, για τον μέσο εσωτερικό μετανάστη η άμεση αλλαγή στην ποιότητα ζωής σε μια πόλη που ακόμα δεν είχε γίνει το θορυβώδες θηρίο που ξέρουμε (και που έχουμε ήδη ξεχάσει) ήταν κατά την αντίληψή μου ιδιαίτερα θετική. Πως ήταν όμως για τον παλιό Αθηναίο (ή Θεσσαλονικιό, Πατρινό κλπ.);
Ο παλιός Αθηναίος τότε κατοικούσε σε ένα σπίτι σαν και αυτό, ίσως σε λίγο καλύτερη κατάσταση.
Οι ανέσεις των διαμερισμάτων σε κάθε #πολυκατοικία ήταν εξαιρετικές και πολύ μπροστά από το τι κυριαρχούσε στα αγροτικά σπίτια της εποχής. Κεντρική θέρμανση, ηλεκτρικές συσκευές, ζεστό νερό και τηλέφωνο ήταν ανέσεις του μέλλοντος για ανθρώπους οι οποίοι πολλές φορές ερχόντουσαν από σπίτια στα οποία το σκληρό δάπεδο ήταν πολυτέλεια. Τα δε μάρμαρα, οι τζαμαρίες και τα μπρούτζινα πόμολα των πιο πολυτελών διαμερισμάτων πρέπει να φάνταζαν βασιλικά προνόμια.
Έχουμε συνηθίσει να συνδέουμε τη μετακόμιση στην πόλη και κατ' επέκταση στην #πολυκατοικία με μείωση της ποιότητας ζωής. Πιθανόν και λόγω της έντονης προώθησης αυτής της ιδέας από την εκπαίδευση κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Ήταν όμως έτσι όταν οι Έλληνες επαρχιώτες μετακόμισαν στην πόλη το 50 και το 60;
Από ανέκδοτες πληροφορίες το δικό μου συμπέρασμα είναι πως όχι.
Αρκετά για την #πολυκατοικία για σήμερα. Σας αφήνω με μία ακόμα είσοδο.
Αύριο, εκτός απροόπτου, θα δούμε πως η πολυκατοικία έγινε ο κύριος μοχλός ανάπτυξης της πόλης, και ίσως της οικονομίας, και ποιά τα αποτελέσματα στη ζωή των νέων αστών.
Πολλά έχουν γραφτεί και έχουν ειπωθεί για το πόσο άσχημες, κακοσυντηρημένες και οπτικά "βρώμικες" είναι οι πολυκατοικίες. Εγώ θα ισχυριστώ πως δεν είναι πολύ χειρότερα τα πράγματα σε αυτό τον τομέα από τις λύσεις που δόθηκαν στις άλλες χώρες.
#πολυκατοικία
Ας φύγουμε λίγο όμως από την αθήνα και ας ταξιδέψουμε στην Ευρώπη. Η αστικοποίηση στην Ευρώπη είναι γεγονός από την βιομηχανική επανάσταση, ίσως και νωρίτερα, όμως παίρνει τεράστιες διαστάσεις στον 20ο αιώνα. Στις εικόνες βλέπετε πολυκατοικίες στην Ιταλία, στην Αγγλία και τη Σοβιετική Ένωση. #πολυκατοικία
Ένα από τα πιο κλασικά παραδείγματα εκείνης της περιόδου είναι η μπλέ #πολυκατοικία στα Εξάρχεια. Η μπλε πολυκατοικία σχεδιάστηκε το 1933 από τον Κ. Παναγιωτάκο και έχει αποτελέσει κομμάτι της ιστορίας της Αθήνας. Περισσότερα στο https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%BB%CE%B5_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%85%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1
H #πολυκατοικία ξεκίνησε να αποτελεί ξεχωριστό είδος κτιρίου και να αποκτά τα σημερινά της χαρακτηριστικά στην περίοδο του μεσοπολέμου. Τα νεοκλασικά χαρακτηριστικά έδωσαν τη θέση τους στο μοντερνισμό και οι πρώτες πολυκατοικίες άρχισαν να εμφανίζονται στο κέντρο της Αθήνας.
Είπαμε πολλά τεχνικά για τις πολυκατοικίες, θα επιστρέψουμε σ'αυτά αργότερα. Ώρα να δούμε λίγο πως επηρέασε την κοινωνία και πως η κοινωνία επηρέασε την #πολυκατοικία.
A photo of the recess of the upper floors.
Ένα ρετιρέ για του λόγου το αληθές.
#πολυκατοικία #multiresidence
Ο λόγος είναι γιατί ο κανονισμός υποχρεώνει τους κατασκευαστές να περιορίσουν την #πολυκατοικία μέσα στο λεγόμενο "ιδεατό στερεό". Αυτό είναι ένα στερεό που ορίζεται από το οικόπεδο και την προέκταση της γραμμής που ξεκινάει από την απέναντι πλευρά του δρόμου με κλίση 1:1.5
Αυτό υποθέτω πως γίνεται για να μεγιστοποιείται ο χρόνος ηλιοφάνειας στο δρόμο και στους χαμηλούς ορόφους της απέναντι πολυκατοικίας.
Το σχήμα εξηγεί οπτικά τον κανονισμό.
Λίγα λόγια για το ύψος και το σχήμα μιας πολυκατοικίας:
Κάτω από 3 ορόφους δεν θεωρείται #πολυκατοικία. Πολυκατοικίες με περισσότερους από 9 ορόφους είναι ιδιαίτερα σπάνιες.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί οι τελευταίοι όροφοι "μπαίνουν" πιο μέσα;
Όχι δεν είναι για να έχει το ρετιρέ μεγαλύτερα μπαλκόνια.
Selfie with detail from #multiresidence entrance
Σελφι με #πολυκατοικία. Έτσι για να μην ξεφεύγουμε
Χθες είδαμε την κάτοψη της #πολυκατοικίας. Σήμερα θα δούμε την όψη. Τι αναγνωρίζουμε σπό την πιο πάνω φωτογραφία;
Η στερεοτυπική πολυκατοικία έχει 5 ορόφους, πρόσοψη μεταξύ 10 και 30 μέτρων, μπαλκόνια γύρω γύρω με κίτρινες ή πράσινες τέντες.
Έχει στο ισόγειο είτε καταστήματα είτε χώρο στάθμευσης και σχεδόν πάντοτε μία κεντρική είσοδο με τζαμαρία και τον αριθμό σημειωμένο με καλλιτεχνικό τρόπο στο τζάμι.
And we'll wrap it up for today with another entrance. Goodnight all.
Σας αφήνω με μία ακόμη είσοδο. Καληνύχτα.
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό που μπορούμε να δούμε από την κάτοψη και ένας τρόπος προσδιορισμού της ηλικίας μιας #πολυκατοικίας (θα μιλήσουμε για αυτό εκτενέστερα αργότερα) είναι το μέγεθος του ανελκυστήρα. Το 1985 μαζί με πολλές άλλες αλλαγές ο Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός ορίζει πως ο ανελκυστήρας πρέπει υποχρεωτικά να χωράει αναπηρικό καροτσάκι.
Τι άλλο βλέπουμε στην κάτοψη; Τον ακάλυπτο χώρο. Η νομοθεσία ορίζει πως ένα κτίριο δεν μπορεί να καλύψει όλο το οικόπεδο. Κάθε #πολυκατοικία λοιπόν έχει τον ακάλυπτο χώρο της. Η ιδέα ήταν για έναν κοινό εξωτερικό χώρο για όλους τους ενοίκους. Αυτό δεν λειτούργησε ποτέ και οι ακάλυπτοι έχουν μετατραπεί είτε σε κήπο του ενοίκου του ισογείου είτε σε χωματερές. Η άλλη τους χρησιμότητα είναι πως δημιουργούν ένα κενό χώρο στο οικοδομικό τετράγωνο και πρόσβαση σε φως στα πίσω διαμερίσματα.
Η κάτοψη μπορεί να μας δώσει τροφή για πολλά τουτς.
Βλέπουμε τα βασικά στοιχεία της τυπολογίας της #πολυκατοικίας. Ο πυρήνας του κλιμακοστασίου που περιλαμβάνει το ασανσέρ και τα διαμερίσματα να τον περικυκλώνουν. Η πολυκατοικία φυσικά δεν υπάρχει χωρίς τα απαραίτητα μπαλκόνια και τους πολύπαθους ημιυπαίθριους χώρους. Η συγκεκριμένη πολυκατοικία έχει τέσσερα μικρά διαμερίσματα σε κάθε στάθμη.
Για όσους είναι ακόμα ξύπνιοι, αυτή είναι η κάτοψη από μια τυπική νεότερη #πολυκατοικία
Λοιπόν το θέμα μας θα είναι η ελληνική #πολυκατοικία
Δεκάδες χιλιάδες πολυκατοικίες υπάρχουν διάσπαρτες σε όλη την Ελλάδα. Νομίζω πως μπορώ με ασφάλεια να υποθέσω πως τουλάχιστον ο μισός ελληνικός πληθυσμός μένει σε μια πολυκατοικία.
These are public toots tagged with #πολυκατοικία. You can interact with them if you have an account anywhere in the fediverse.
Mastodon is a social network based on open web protocols and free, open-source software. It is decentralized like e-mail.